Filtry Hepa

Filtry HEPA to najbardziej efektywne, a więc i kluczowe wśród filtrów stosowanych w domowych oczyszczaczach powietrza. Skrót w nazwie filtra HEPA należy rozwinąć w angielskie wyrażenie High Efficiency Particulate Air Filter, czyli ?powietrzny filtr cząstek stałych o wysokiej wydajności?. Filtry HEPA zostały stworzone na użytek słynnego projektu Manhattan, czyli programu budowy bomby atomowej przez USA, a miały służyć do oczyszczania powietrza z cząstek radioaktywnych.

Już samo to może świadczyć o efektywności filtrów HEPA ? skoro dawniej mogły radzić sobie z radioaktywnością, dzisiejsze filtry HEPA tym bardziej powinny sobie dać radę ze zwykłymi, domowymi zanieczyszczeniami. I dają. To dzięki nim z powietrza możliwe jest usunięcie wchodzących w skład smogu, szkodliwych dla zdrowia pyłów zawieszonych, takich jak PM 2.5, PM 10 czy PM 1, unoszących się wraz z ruchami powietrza cząstek kurzu, pyłków roślin, zarodników grzybów oraz roztoczy. Nie koniec na tym ? dzięki działaniu filtrów HEPA, udaje się wyeliminować większość bakterii i wirusów. Słowem, filtry HEPA znacząco pomagają nam się pozbyć z otoczenia nader licznych czynników chorobotwórczych obecnych w powietrzu.

Jak zbudowany jest filtr HEPA?

Filtry HEPA produkuje się z bardzo cienkiego materiału z tworzywa sztucznego o odpowiedniej grubości włókien i specjalnym ich rozkładzie. Materiał ów formuje się w rodzaj harmonijki, co ma zapewniać dużą powierzchnię filtrowania, a zarazem możliwie niewielki opór, gdy przez filtr HEPA przepływa powietrze. Całość filtra przykleja się do ramki, która ma ściśle przylegać do reszty konstrukcji oczyszczacza, tak by przepływ powietrza był możliwy jedynie poprzez materiał filtrujący.

Jak działa filtr HEPA?

Po pierwsze, na tak zwanej ?dyfuzji molekularnej?, czyli po prostu na wpadaniu przypadkowo, swobodnie poruszających się cząstek zanieczyszczeń na włókna filtra. Po drugie, na sile bezwładności ? większe cząstki, pchane powietrzem przez siateczkę filtra HEPA, wpadają na jej włókna siłą inercji i osadzają się na nich. Po trzecie wreszcie, na zaczepianiu się o włókna filtra niedużych cząstek zanieczyszczeń, ocierających się o włókna podczas przepływania w ich pobliżu. To proste, zdawałoby się ? oczywiste i niewarte wzmianki zasady fizyczne, jednak każda z nich dotyczy zanieczyszczeń o innej masie, rozmiarze i prędkości poruszania się. Dopiero kombinacja tych oddziaływań umożliwia skuteczne wyłapywanie przez filtr HEPA cząstek z bardzo różnorodnego zakresu wielkości.

Gdzie używa się filtrów HEPA?

Filtry powietrza tego typu wykorzystywane powszechnie w miejscach, gdzie jego jakość musi być wysoka, a więc kluczowa jest skuteczność filtracji; gdzie nie tylko zwykła czystość, ale i sterylność jest standardem ? takimi miejscami są np. szpitale i inne ośrodki służby zdrowia. Używa się filtrów HEPA w przemyśle farmaceutycznym, stosują je zakłady produkujące żywność, fabryki o wysokich wymaganiach technologicznych, elektrownie jądrowe i agencje kosmiczne. Nas jednak interesuje szczególnie ich bardziej przyziemne, domowe zastosowanie ? tu najczęściej możemy napotkać filtry HEPA w oczyszczaczach powietrza.

Klasyfikacja filtrów HEPA

Klasy filtrów stosowanych w domowych oczyszczaczach powietrza oznacza się najczęściej symbolami E11, E12 i H13. Rzadziej oczyszczacz powietrza wyposażony jest w filtr mniej wydajny, E10, jak również w efektywniejszy ? H14. Dobre oczyszczacze powietrza mają filtry zintegrowane w wielostopniowy układ, w którym z filtrem HEPA połączony jest filtr wstępny, czyli siateczka przechwytująca największe rozmiarami zanieczyszczenia, oraz filtr wykonany z aktywnego węgla, neutralizujący zanieczyszczenia gazowe.

Konserwacja i wymiana

Filtr HEPA w oczyszczaczach powietrza podlega okresowej wymianie ? należy to zrobić, zależnie od klasy, modelu, miejsca i sposobu używania, albo co kilka miesięcy, albo co kilka lat. Każdy producent określa optymalny okres (podobnie jak sposób czyszczenia i konserwacji), ale żywotność filtra może być bardzo różna i odbiegać od zaleceń producenta, zresztą w obie strony. Przedłużyć żywotność filtrów HEPA mogą wspomniane wyżej filtry wstępne, zatrzymujące takie zanieczyszczenia, jak grubszy pył, kurz, sierść zwierzęcą czy ludzkie włosy, dzięki czemu filtr HEPA nie ulega przedwczesnemu zapchaniu. Podobną rolę spełni regularne czyszczenie filtra wstępnego, choćby za pomocą odkurzacza.