Wyciskarki wolnoobrotowe

Najzdrowszy sok pochodzi ze świeżo wyciśniętych owoców i warzyw; zawiera witaminy, enzymy i pektyny, które soki dostępne w sklepach tracą podczas procesu pasteryzacji. Najlepiej więc robić soki samemu. Służą do tego na przykład wyciskarki wolnoobrotowe, dzięki którym możliwe jest zachowanie w soku stosunkowo największej ilości substancji odżywczych.

Wolno czy szybko?

Wyciskarki mogą być wysokoobrotowe bądź wolnoobrotowe. Czym charakteryzują się te ostatnie? Sok z warzyw i owoców uzyskiwany jest w nich za pomocą nacisku śruby rozdrabniającej produkty wyjściowe, poruszającej się z niewielką prędkością obrotową, a więc pomiędzy 16 a 120 obrotami na minutę (acz najczęściej spotykana i najlepsza do tego celu prędkość to 40 do 65 obr./min.). Przy użyciu wyciskarek wolnoobrotowych można wytwarzać soki, ale też m.in. przeciery, musy sorbety i lody.

Pionowo czy poziomo?

Wyciskarki takie dzielą się z kolei na poziomie i pionowe. Wyciskarka pionowa jest prostsza w obsłudze, bardziej funkcjonalna i uniwersalna. Ślimacznica, za pomocą której rozdrabniane są owoce i warzywa, umieszczona jest w niej pionowo w stosunku do otworu wsadowego, więc same wpadają one do komory, gdzie przechwytuje je ślimak i zazwyczaj nie trzeba ich dodatkowo dopychać (choć służący do tego popychacz na wszelki wypadek znajduje się na wyposażeniu). Wyciśnięcie soku z półproduktów wymaga więc mniej wysiłku i przebiega w wyciskarce pionowej szybciej niż w poziomej, przy której często trzeba stać w czasie pracy, by pomagać mechanizmowi ręcznie. Pionowe wyciskarki do soków nadają się do obróbki zarówno twardych owoców, warzyw korzeniowych, jak i zieleniny, takiej jak szpinak, seler naciowy, kiełki czy natka pietruszki. Mniej czasu wymaga też mycie wyciskarki pionowej.

Wyciskarka czy sokowirówka?

Wcześniej powszechnie korzystano przy wyrobie soków z sokowirówek. Ścierają one i rozrywają wrzucane do nich produkty ostrzami o wysokich obrotach ? może to być nawet kilkanaście tysięcy obrotów na minutę. Powoduje to, rzecz jasna, nagrzewanie się ostrzy i sit, zaś wysoka temperatura niszczy np. błonnik czy pektyny. Sok wychodzi rozwodniony i mocniej się napowietrza, przez co szybko się psuje; dlatego należy go pić wkrótce po zrobieniu.

Wyciskarka wolnoobrotowa natomiast zgniata owoce i warzywa przy niskich obrotach ślimaka. Sok nie rozgrzewa się i nie traci wartości odżywczych. Wyciskanie jest też bardziej wydajne od odwirowywania, można więc uzyskać więcej soku z takiej samej ilości produktów wyjściowych. Wyciskarki do soków pozwalają otrzymać sok i z twardych (jak jabłka), i miękkich owoców (takich jak jagody lub maliny). Sokowirówka radzi sobie lepiej z tymi twardszymi owocami i z warzywami korzeniowymi, kiepsko jej idzie natomiast z roślinami liściastymi. Tymczasem wolnoobrotowa wyciskarka do soków nie ma z nimi większych problemów, trzeba tylko pociąć je wcześniej na krótsze fragmenty, żeby nie owinęły się wokół wałka ślimakowego. Sok z wyciskarki wolnoobrotowej jest gęstszy i można go przechowywać nawet przez dwie czy trzy doby, zanim zacznie się psuć. Taka wyciskarka do soków pracuje dużo ciszej niż sokowirówka, natomiast wyciskanie trwa w niej trochę dłużej.

Funkcje dodatkowe

Bardzo przydaje się funkcja ?reverse? czyli bieg wsteczny. Zdarza się, ze w mechanizmie utknie pestka albo twardszy kawałek owocu lub warzywa. Można się go pozbyć i odblokować mechanizm przez odwrócenie kierunku obrotu wałka, zamiast rozkręcać w tym celu całe urządzenie.

Praktyczny korek ?niekapek?, czyli zatyczka otworu wylotowego, zatrzymuje sok w zbiorniku po zakończeniu pracy i zapobiega kapaniu jego resztek na stół czy blat.

Możliwość czyszczenia wstępnego bez rozkręcania urządzenia bardzo ułatwia posługiwanie się nim, szczególnie jeśli używa się go często, np. kilka razy dziennie. Wystarczy nalać wody i przepuścić ją przez mechanizm wyciskający, by opłukać go z resztek.