Dalmierz laserowy - do pracy i na co dzień

Dalmierze to urządzenia do pomiaru odległości od wybranego punktu bez użycia miarki. Jest ich kilka rodzajów, ale najprecyzyjniejsze są dalmierze laserowe.

Dalmierze dzielą się na kilka typów. Dalmierze ultradźwiękowe wysyłają falę dźwiękową o bardzo wysokiej częstotliwości, niesłyszalnej dla ludzkiego ucha, która odbija się od celu i wraca, a urządzenie wylicza odległość od niego na podstawie czasu, w jakim się to odbyło. Tego rodzaju dalmierze mają jednak kilka wad. Po pierwsze, wykonując pomiar odległości, nie widzimy dokładnie, w co celujemy, muszą więc być dodatkowo wyposażone w diodę emitującą promień światła. Ich zasięg jest też nieduży (poniżej 20 metrów), a dokładność pozostawia wiele do życzenia - wynik pomiaru mogą zakłócić nawet zmiany temperatury. Dalmierze optyczne z kolei są zbudowane z układu dwóch prawie równolegle położonych obiektywów, które należy ustawić tak, aby obrazy z nich uzyskiwane pokrywały się ze sobą. Pomiaru dokonuje się przez obliczenie kąta paralaksy, czyli niezgodności obrazów tego samego obiektu obserwowanych z różnych kierunków. Dawniej stosowano takie dalmierze w wojsku, np. w artylerii, dziś można je spotkać jeszcze w aparatach fotograficznych, gdzie za ich pomocą ustawiana bywa ostrość. Najprecyzyjniejsze jednak i w ostatnich czasach najpopularniejsze są dalmierze laserowe.

Jak działa dalmierz laserowy?

Ogólna zasada jego działania niewiele różni się od zasady, na której oparty jest dalmierz ultradźwiękowy, choć wynik pomiarów otrzymujemy tu szybciej. Dalmierz laserowy wysyła promień światła z punktu, w którym został umieszczony, w stronę przedmiotu obranego za cel. Długość promienia zostaje elektronicznie ustalona poprzez pomiar czasu biegnącego od wysłania wiązki światła do odbioru wiązki odbitej. Dalmierz oblicza dystans, jaki pokonało światło, zyskujemy więc informację o odległości między dalmierzem a punktem odbicia.

Sam dalmierz laserowy jest mniejszy od telefonu komórkowego. Wyniki pomiarów odległości pojawiają się na wbudowanym wyświetlaczu cyfrowym i mogą być podawane w różnych systemach: metrycznym bądź brytyjskim, czyli w centymetrach i metrach bądź w calach lub stopach. Dostępne na rynku dalmierze wyższej klasy wyposażone są w szereg dodatkowych funkcji, jak na przykład przechowywanie w pamięci pomiarów, ich sumowanie lub odejmowanie, a nawet wyliczanie na ich podstawie powierzchni czy kubatury.

Za co płacimy?

Dalmierze laserowe dostępne są w szerokim przedziale cenowym ? poszczególne modele tych urządzeń mogą kosztować od kilkudziesięciu do ponad dwóch tysięcy złotych. Cena zależy w dużej mierze od maksymalnego zasięgu pomiaru. Najtańsze dalmierze mają zasięg niewiele większy od ultradźwiękowych, ponad 20 m, najdroższe natomiast nawet do kilkuset metrów ? przyzwoity już zasięg to kilkadziesiąt do stu metrów, co wystarcza do znakomitej większości zadań, jakie można postawić przed dalmierzem. Wpływ na cenę ma też inna istotna cecha dalmierzy, jaką jest dokładność pomiarów odległości. Margines błędu nie powinien być większy niż 2 mm. Dokładność dalmierza uzależniona jest od kilku cech, takich jak odległość pomiaru (im większa, tym większe mogą być odchylenia), jakość wykonania urządzenia czy wielkość plamki świetlnej na celu (im mniejsza, tym precyzyjniej można wybrać miejsce pomiaru). Wielkość plamki lasera z odległości 10 metrów nie powinna przekraczać 6 mm, przy 50 metrach ? 30 mm, a przy 100 ? 60 milimetrów.

W przedziale cen poniżej 200 zł można już kupić dalmierz o sporym zasięgu i czytelnym nawet w trudniejszych warunkach wyświetlaczu. Dokładność rzędu ? 1,5 mm, jaką gwarantują np. dalmierze Humberg, pozwala na precyzyjne określanie odległości i wyliczanie powierzchni oraz objętości. Dalmierza takiego można ponadto używać jako poziomicy. Inne możliwe dodatkowo opcje działania dalmierzy to np. wysokościomierz (pomiar pośredni na podstawie twierdzenia Pitagorasa), pomiar kątów nachylenia, funkcje trygonometryczne, zapamiętywanie ostatnich pomiarów czy pomiar ciągły. Większość z nich może się nigdy nie przydać, zwłaszcza nabywcom, którzy nie pracują z dalmierzem zawodowo, a ma on im tylko ułatwić sporadyczne prace ? jest tu więc pole do zaoszczędzenia na kosztach zakupu. Brak rzadko używanych funkcji nie pozbawia urządzenia przydatności w codziennym korzystaniu, a może znacząco obniżyć jego cenę, jaką zapłacimy za taki model.

Jak używać dalmierza?

Czasem jednak nie model jest najważniejszy ? nawet dalmierze laserowe najwyższej klasy muszą być używane w odpowiedni sposób, by zapewnić odpowiednią jakość pomiarów. Istotna jest technika ich wykonywania. Chodzi przede wszystkim o ustawienie dalmierza tak, by promień lasera padał prostopadle na punkt pomiaru. W tym celu dalmierz musi być trzymany stabilnie (czasem używa się do tego statywu). Urządzenie ręczne bez oparcia używane powinno być raczej na mniejszych dystansach. By ustalić właściwe położenie dalmierza, przydatna jest funkcja poziomicy i dlatego opłaca się kupić dalmierz laserowy z tą opcją, gdyż użycie poziomicy zewnętrznej zwiększa ryzyko błędu. Przy pomiarach w miejscach, gdzie trudno znaleźć precyzyjny punkt odniesienia (z powodu nieregularnej faktury celu albo jego kształtu, np. obłego), przydatne będą dodatkowe tarcze celownicze, na które można skierować promień światła. Podczas wykonywania pomiaru odległości trzeba też unikać możliwości poruszenia dalmierzem, aby nie zniekształcić wyniku.

Komu przyda się dalmierz laserowy?

Dalmierze laserowe jako uniwersalne narzędzia pomiarowe wykorzystują w swojej pracy geodeci, architekci, budowlańcy, ale także żołnierze, myśliwi, fotograficy czy sportowcy. Każdy jednak może znaleźć się w sytuacji, kiedy np. precyzyjne pomiary długości ścian pomieszczeń, wyliczenie powierzchni terenu albo ocena wysokości jakiegoś obiektu w inny sposób, np. przy użyciu miarki, będą bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Dalmierze przydają się podczas budowy i urządzania domu, remontów albo prac ogrodowych. Dokładność pomiarów odległości, powierzchni i objętości przez ten sprzęt, liczne funkcje urządzenia oraz duża wygoda jego użytkowania sprawiają, że może się on przydać każdemu z nas w wielu sytuacjach.