Szczoteczki soniczne ? wynalazek swojej epoki

Gdy patrzymy na postęp techniczny, jaki poczyniła choćby tylko za naszego życia higiena jamy ustnej, przychodzi do głowy myśl: jak zatem radzili sobie nasi przodkowie bez tych wszystkich gadżetów? Może nowoczesne szczoteczki do zębów nie są wcale potrzebne? Otóż są. Tak jak przydałyby się i naszym pradziadom.

Przede wszystkim musimy sobie uświadomić, że zęby starożytnych, ludzi z czasów średniowiecza czy nawet myślących o sobie jako o nowoczesnych obywateli epoki Oświecenia, nie wyglądały bynajmniej tak, jak to widzimy w filmach kostiumowych, gdzie postaci sprzed kilkuset lat odtwarzają współcześni aktorzy. Niestety, i higiena jamy ustnej, i poziom zaawansowania opieki stomatologicznej stały wówczas na daleko niższym poziomie niż obecnie. Powszechne też było w niższych warstwach społecznych niedożywienie, które ma ogromny wpływ na stan zębów. Ludzie w owych czasach szybko tracili więc fragmenty uzębienia, czego dowodzą znaleziska archeologiczne, i najpewniej większości z nich nie najlepiej pachniało z ust. Wystarczy sobie wyobrazić ich uśmiech bądź pocałunek, by dojść do wniosku, że sceny z ich udziałem nie sprawdziłyby się w filmie. Faktem jest jednak, że jeśli już mieli co jeść, ich dieta mogła być zdrowsza niż nasze współczesne nawyki żywieniowe; żywność nie była przetworzona, mniej spożywano cukrów. To dziś więc mamy, niestety, większe predyspozycje do próchnicy. Na szczęście obecnie wiemy, jak z nią walczyć i możemy łatwo jej zapobiegać. Wszyscy jesteśmy od dziecka zaznajomieni ze szczoteczką do zębów, to przyrząd wręcz banalny. Od dłuższego już czasu tradycyjne szczoteczki do zębów powoli zastępowane są szczoteczkami elektrycznymi ? a choć jeszcze nie wszyscy zdążyliśmy się na nie przestawić, pojawił się kolejny etap tej ewolucji: szczoteczki soniczne, ponoć jeszcze bardziej skuteczne. Co to takiego?

Ewolucja szczoteczki do zębów

Zanim do tego dojdziemy, cofnijmy się nieco w historii. Przyrządy przeznaczone do czyszczenia uzębienia pojawiły się w ludzkim arsenale gadżetów już kilka tysięcy lat temu. Starożytni Egipcjanie czy Babilończycy używali jeszcze do tego celu gałązek z postrzępionymi końcówkami. Szczoteczkę o kształcie podobnym do tego, jaki znamy dziś, wykonano po raz pierwszy zapewne w Chinach, na przełomie XV i XVI wieku. Element czyszczący stanowiło w niej włosie wieprzowe, przeciągnięte przez patyczki z bambusa lub kość. W Europie, gdy dotarł do niej ów wynalazek, zastępowano je też włosiem końskim lub piórami.

Tak było aż do ubiegłego stulecia, gdy w końcu lat 30., dzięki rozwojowi przemysłu tworzyw sztucznych, można było użyć włókien nylonowych. Co ciekawe, już w tym samym okresie na rynek trafiły pierwsze szczoteczki elektromechaniczne. Prekursorem w dziedzinie nowoczesnych szczoteczek elektrycznych był Szwajcar, Philippe Guy Woog; on to opracował w 1954 roku pierwszą szczoteczkę zasilaną bateriami. Początkowo miała ona, w zamyśle wynalazcy, ułatwić czyszczenie zębów przede wszystkim osobom niepełnosprawnym ruchowo, które nie potrafiły sprawnie używać zwykłej szczoteczki do zębów, a także pacjentom cierpiącym na problemy natury ortodontycznej. Przyrząd taki jednak spodobał się też innym i wkrótce zdobył popularność pośród zwykłych klientów.

I tak powoli dochodzimy do szczoteczki sonicznej, stworzonej w 1987 roku przez Amerykanina, Roberta Bocka. Jak wskazuje sama nazwa, wykorzystuje ona do czyszczenia fale dźwiękowe. Z początku podchodzono do tego wynalazku nieufnie ? często obawiano się oddziaływania fal na zdrowie, bardzo szybko jednak użytkownicy docenili skuteczność tej metody i w latach 90. XX wieku szczoteczka soniczna znalazła się w masowej sprzedaży; najpierw na rynku w USA, a później w innych krajach.

Na czym polega działanie szczoteczki sonicznej?

Różnice między szczoteczką soniczną a zwykłą szczoteczką elektryczną nie dla wszystkich są od razu jasne. Pierwszą można jednak spostrzec już w wyglądzie: szczoteczka soniczna ma otóż końcówkę o podłużnym kształcie, podobnym jak w tradycyjnych szczoteczkach do zębów, natomiast główka szczoteczki elektrycznej jest zwykle okrągła. Jej głowica wykonuje trzy rodzaje ruchów: oscylacyjne, pulsacyjne i obrotowe ? i tu mamy do czynienia z drugą zasadniczą różnicą, bowiem szczoteczka soniczna wykonuje tylko ruchy wymiatająco-pulsujące. Dzięki nim usuwa z zębów zabrudzenia i przebarwienia, nie ryzykując przy tym uszkodzeń szkliwa i dziąseł.

Co jednak najważniejsze, generator w głowicy szczoteczki sonicznej wytarza fale dźwiękowe o określonym natężeniu. Fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości (minimum 260 MHz) są zdolne do rozbijania łańcuchów bakterii gromadzących się w jamie ustnej. Dodatkowo wprawiają one włosie szczoteczki w niezwykle szybki ruch i oddziałują nawet poza bezpośrednim ich zasięgiem ? nawet w odległości 4 mm od włókien. Wprawiają one w ruch cząsteczki śliny i znajdującą się w nich pastę do zębów, ułatwiając ich mieszanie się. Ciecz w sposób dynamiczny zmienia się w gaz (jest to tzw. zjawisko kawitacji), co ułatwia wydobywanie z pasty aktywnych składników i rozprowadzanie ich na powierzchni uzębienia. To z kolei pozwala łatwiej pozbyć się z niego drobnoustrojów i płytki nazębnej, czyli lepkiej, bezbarwnej warstwy bakterii i węglowodanów, która stanowi podstawową przyczynę próchnicy zębów.

Ten zespół oddziaływań zwiększa efektywność czyszczenia, zwłaszcza w gorzej dostępnych rejonach jamy ustnej, niedostępnych dla tradycyjnych szczoteczek, a nawet zwykłych szczoteczek elektrycznych ? np. w przestrzeniach między zębami czy wewnętrznych częściach jamy ustnej. Mieszanka śliny, pasty i wody przenika przez przestrzenie międzyzębowe i obmywa je, usuwając wcześniej rozbite łańcuchy bakterii.

Szczoteczka soniczna ? kto może jej używać?

Prawie każdy, a niektórzy wręcz powinni. Sposób działania szczoteczek sonicznych jest właściwie zbawienny dla osób noszących aparaty ortodontyczne i ludzi o nadwrażliwych dziąsłach czy ciasno osadzonych zębach, które wymagają szczególnego rodzaju pielęgnacji. Także uszkodzenia oraz choroby zębów i dziąseł mogą stanowić wskazanie do używania szczoteczek sonicznych ? nie ścierają one bowiem wszystkich naturalnych substancji z zębów i są odpowiedzialne za mniejszą liczbę urazów dziąseł od tradycyjnych szczoteczek do zębów. Szczoteczki soniczne powinny być też używane przez osoby, które chcą wybielić zęby, ale ze względu na ich nadwrażliwość lub choroby dziąseł i przyzębia nie mogą poddać się profesjonalnemu zabiegowi. Szczoteczka soniczna lepiej ponadto wykorzystuje wybielające właściwości pasty do zębów. Przydatna jest też osobom o złych, uporczywych nawykach mycia zębów, wyniesionych z dzieciństwa. Dzieci mogą używać takiej szczoteczki, gdy ukończą przynajmniej 6 lat ? istnieją specjalne końcówki przeznaczone dla nich, z bardziej miękkim włosiem i z gumową warstwą zabezpieczającą na wypadek przypadkowego dotknięcia zębów drugą stroną główki.

Sposoby pracy szczoteczki sonicznej

Szczoteczka soniczna może mieć kilka trybów pracy. Standardowy jest tryb czyszczenia, do codziennego mycia zębów, trwający dwie minuty. Osoby o nadwrażliwych dziąsłach mogą zaopatrzyć się w szczoteczkę wyposażoną w tryb delikatnego szorowania. Szczoteczka soniczna może mieć ponadto tryb wybielania lub tryb masażu dziąseł. Są modele wyposażone we wskaźnik siły nacisku, który ostrzega przed zbyt mocnym naporze na zęby w trakcie mycia. Istnieją nawet szczoteczki zaopatrzone w bluetooth, umożliwiający korzystanie z aplikacji, która wykrywa położenie szczoteczki i rozpoznaje twarz użytkownika; dzięki temu możliwa jest kontrola dokładności czyszczenia zębów na ekranie i sprawdzenie, czy główka szczoteczki dociera wszędzie, gdzie powinna. Pozwala to także ułożyć indywidualny program higieny jamy ustnej. Z kolei szczoteczki soniczne dla dzieci można wyposażyć w aplikację uczącą je cierpliwości i techniki czyszczenia zębów, która stopniowo wydłuża czas ich mycia. Częstą funkcją szczoteczki sonicznej jest tzw. quadpacer, który co pół minuty wskazuje, że należy zmienić miejsce szorowania na inną ćwiartkę uzębienia, by uchronić szkliwo przed nadmiernym ścieraniem. Czas jest wówczas lepiej wykorzystany, a mycie bardziej równomierne. Większość szczoteczek sonicznych samoczynnie wyłącza się po dwóch minutach, czyli po upływie optymalnego czasu czyszczenia.

Jak dbać o szczoteczkę soniczną?

Po każdym myciu włosie szczoteczki należy opłukać z wydobytych resztek oraz pasty do zębów. Co pewien czas warto też zdją głowicę i przepłukać ją oraz górną część trzonka z zaschniętych pozostałości pasty. Mimo że są wodoodporne, szczoteczek sonicznych nie można myć w zmywarce. Czasem szczoteczki soniczne można kupić w zestawie z tzw. sanitizerem, czyli specjalną lampą UV. Jest on wbudowany w stację ładującą, a jego celem jest zabijanie szkodliwych mikroorganizmów, które mogą pozostać na końcówce szczoteczki. Akumulator szczoteczki wystarcza zwykle na ok. 2 tygodnie użytkowania. Główkę szczoteczki wymienia się co kilka miesięcy ? gdy włosie przestaje tworzyć zwartą całość, czas już na to najwyższy. Są modele ze wskaźnikami zużycia, które same sygnalizują, że pora na wymianę.

Jak szczoteczka soniczna dba o Ciebie?

Soniczne szczoteczki, jeśli są regularnie używane, są w stanie szybko poprawić kolor zębów, zredukować przebarwienia i osad. Usuwają też średnio sześć razy tyle płytki nazębnej, co tradycyjne szczoteczki i zapobiegają ponownemu odkładaniu się jej oraz kamienia. Dużo większa częstotliwość ruchów główki zwiększa dokładność i intensywność czyszczenia. Soniczna szczoteczka pozytywnie wpływa na stan dziąseł i spowalnia proces ich cofania się. Jest to zatem urządzenie dla tych, którym znudziło się uciążliwe szorowanie zwykłą szczoteczką, dla tych, którym nie wystarcza ograniczona efektywność starego typu szczoteczki elektrycznej, a przede wszystkim dla tych, którzy naprawdę dbają o zdrowie swoich zębów.