Domek dla lalek - dziewczęce marzenie

Lalki to nieodłączne towarzyszki małych dziewczynek. Podczas zabawy nimi dzieci naśladują świat dorosłych. A zabawy lalkami w specjalnie dla nich przygotowanym domku są rozrywką jeszcze lepszą.

Odtwarzanie rodzinnych sytuacji i wyobrażenia wymarzonego domu to nie tylko beztroska zabawa, ale także okazja do nauki i ważny etap w psychologicznym rozwoju dziecka. Naśladując domowe zależności i codzienne czynności, dzieci wdrażają się do rzeczywistych zachowań, przyswajają i utrwalają społeczne konwencje, przydatne później także w ?prawdziwym? życiu. Nadawanie lalkom ról i wymyślanie na poczekaniu scenariuszy ich zachowań pozytywnie wpływa na kształtowanie wyobraźni, pozwala wyzwolić i ukierunkować kreatywność dziecka. Domki dla lalek mogą również kształtować gusta i zmysł praktyczny dzieci ? ponieważ nadają się do samodzielnego umeblowania, stanowią dobry poligon dla dziecięcej pomysłowości w tym zakresie. Zabawa w samotności uczy dziecko zagospodarowywania czasu i zabija nudę. Domek dla lalek umożliwia też jednak wspólną zabawę kilkorga dzieci, a wówczas ? poza tym, że mają okazję jeszcze bardziej zbliżyć się do rzeczywistych sytuacji ? uczą się one dodatkowo współpracy ze sobą i najróżniejszych interakcji międzyludzkich. Nie traćmy jednak z oczu absolutnie podstawowej funkcji, jaką pełnią domki dla lalek. Domek dla lalek jest zabawką na tyle efektowną, że jako obietnica świetnej rozrywki stanowi niezwykle atrakcyjny i satysfakcjonujący prezent dla każdej niemal dziewczynki, spełnienie jej marzeń. Mniej istotne jest, czy będzie to domek dla lalek Barbie, dla pluszaków czy dla innych zabawek ? domki dla lalek po prostu niosą dzieciom radość.

Domy z długą historią

Domek dla lalek to nie wynalazek współczesnych czasów, choć z pewnością to ostatnie dziesięciolecia sprawiły, że miniaturowe, wykonane specjalnie dla lalek domki stały się ogólnodostępne i znalazły sobie miejsce w tysiącach dziecięcych pokojów. Jak również w kolekcjach licznych zbieraczy, w muzeach i w zestawach rodzinnych pamiątek. Domki dla lalek stanowią hobby wielu dorosłych i historyczne dokumenty minionych czasów. By prześledzić historię tej niezwykłej zabawki, należy się cofną o całe tysiąclecia, aż do starożytności. Miniaturowe wersje domostw i gospodarstw, zaopatrzone w wykonane z drewna, gliny, brązu, cyny, a nawet srebra fragmenty wyposażenia, jak również miniaturki ludzi i zwierząt, odnajdywano w wykopaliskach archeologicznych czy np. w staroegipskich grobowcach. Nie były to może domki dla lalek, jakimi znamy je dzisiaj, ale od nich się wszystko zaczęło.

Wiadomo, że klasyczne domki dla lalek dość powszechnie budowano już od XV wieku w Niemczech. Najstarszym odnotowanym historycznie konkretnym domkiem tego typu był wykonany w 1558 roku prezent dla córki Albrechta V, księcia Bawarii: domek w postaci gablotki z kunsztownie wykonanymi miniaturami mebli i innych elementów. Niestety, nie przetrwał on do naszych czasów; spłonął nieco ponad sto lat później w pożarze. W XVII i XVIII wieku domki dla lalek stały się już bardzo popularną zabawką edukacyjną, nie tylko w Niemczech, ale także we Włoszech, Francji, Anglii czy Holandii. Moda ta dotarła wówczas nawet do Ameryki. We Włoszech zaczęto konstruować całe miasta lalek i znane do dziś szopki neapolitańskie, będące efektem pracy znakomitych rzeźbiarzy czy złotników. Tematyka religijna była popularna w tym kraju, więc również miniatury kościołów czy klasztorów były typowymi przedstawicielami tego trendu. Powszechnie znane były tzw. ?kuchnie norymberskie? z połowy XVII wieku, budowano też w Niemczech zminiaturyzowane wnętrza bogato wyposażonych sklepów, we Francji ? wyidealizowane modele eleganckich salonów, zaś w Holandii tworzono bogato wyposażone ?domy kredensowe?. W Anglii natomiast często starano się odzwierciedlić w miniaturach wygląd prawdziwych wnętrz ówczesnych domów, dzięki czemu stały się one znakomitym, nie gorszym od fotografii czy malarstwa świadectwem swojej epoki, niegdysiejszego stylu życia czy minionych mód.

Zabawka czy dzieło sztuki?

Najwspanialsze domki dla lalek wcale nie były zabawkami dla dzieci ? były tak cenne, że nie można było sobie pozwolić na ich uszkodzenie w trakcie zabawy. Ich cena wraz z wyposażeniem mogła dorównywać kosztom budowy pełnowymiarowego domu. Wybitne egzemplarze takich miniatur powstały na użytek angielskiej rodziny królewskiej; przykładem może być ?kredensowy dom wiktoriański?, zbudowany w 1860 roku na zamówienie królowej Wiktorii, pasjonatki tego rodzaju makiet. Jeszcze doskonalszym dziełem jest wykonana dla królowej Marii (późniejszej babki obecnej królowej Elżbiety II) wierna replika zamku Windsor w skali 1:12, budowana przez cztery lata na zamówienie jej kuzynki, księżniczki Marii Luizy. Poza standardowym wyposażeniem, takim jak meble, zastawa stołowa, obrazy czy dywany, w zamku tym działa światło elektryczne, windy, instalacja wodociągowa i kanalizacja. W garażach stoją miniaturowe wersje samochodów, używanych wówczas przez rodzinę królewską, wyposażone w silniki benzynowe. W piwnicach na wino umieszczono maleńkie butelki z autentycznym winem i innymi alkoholami, a bibliotekę wypełniono oprawionymi w skórę miniaturowymi książeczkami. Ów domek dla lalek po dziś dzień eksponowany jest w prawdziwym zamku Windsor.

Zmiany z biegiem czasu

Z czasem odchodzono od dużych, niestandardowych konstrukcji, nastąpiła także pewna normalizacja skali domków. Porzucono obowiązującą dawniej w Niemczech i Holandii skalę 1:10 na rzecz popularnej do dzisiaj proporcji 1:12, choć zdarzają się też przeznaczone dla lalek domki w skalach 1:24 czy 1:16. Z kolei typowy domek dla lalek Barbie (lub innych, podobnych rozmiarami) ma rozmiar 1:6. Z końcem XIX wieku, poza stanowiącymi całość, wielopiętrowymi domkami dla lalek pojawiły się też miniatury pojedynczych pokojów czy kuchni, składające się z trzech ścian i podłogi, wyposażone w meble i sprzęt gospodarstwa domowego. Produkcję domków dla lalek na większą skalę rozpoczęto w XIX wieku, dzięki postępowi technicznemu, np. barwnej litografii, przyspieszającej pracę nad modelem ? wcześniej bowiem budowane przeważnie z kartonu lub drewna domki dla lalek ręcznie malowano na wzór cegły czy kamienia (a we wnętrzach ? tapet). Domki zaczęto wykonywać także z lakierowanej blachy, zaś wkrótce dostępne stały się tworzywa sztuczne, co umożliwiło produkcję zabawkowych domków w mniejszych rozmiarach i w gotowych formach, z wyposażeniem zrobionym z plastiku, choć już bez tak wysokiej dbałości o ręcznie przygotowane szczegóły. Nadal jednak najczęściej preferowanym materiałem było drewno ? drewniany domek dla lalek gwarantuje pewną solidność i zachowuje równowagę między prostotą konstrukcji a realizmem detali. Dzięki zmianie sposobu produkcji znacząco obniżyła się natomiast cena typowego domku dla lalek; po II wojnie światowej stały się więc one łatwo dostępne dla przeciętnych rodzin, przynajmniej w zachodniej Europie i Ameryce Północnej. Jeszcze na początku XX wieku domki dla lalek zaczęto produkować nawet w Japonii, przeważnie kopiując oryginalne, niemieckie wzory. Jednak w XXI wieku to właśnie jeden z japońskich producentów zabawek jako pierwszy wypuścił na rynek dom dla lalek z prawdziwym mini-telewizorem, odbierającym kilka kanałów.

Współczesne domki dla lalek

Obecnie zabawkowe domki nie są już zwykle dziełem artystów, ani przejawem doskonałego rzemiosła ? to zazwyczaj produkty przemysłowe, które można wybrać stosownie do marzeń dziecka. Nie znaczy to, że muszą być gorsze, brzydsze czy że są złej jakości. Niewątpliwą natomiast zaletą zwiększonej ich podaży jest ich niższa niż niegdyś cena. Typowy dzisiejszy domek dla lalek zbudowany jest z drewna lub tworzywa sztucznego, podobnie jak jego wyposażenie. Najbardziej powszechnie spotykane są domy dla lalek Barbie, pasujące zresztą do wielu innych typów lalek o zbliżonych rozmiarach. Niektóre sprzedawane są od razu z zestawem dopasowanych do nich lalek. Na rynku są też oczywiście domki o innych wymiarach ? przeglądając oferty sklepów można znaleźć i takie o 10-centymetrowej wysokości, i modele przekraczające wysokość metra.

Pytanie, jakie często zadają sobie rodzice przed zakupem, brzmi: od którego roku życia dziecko może się bawić domkiem dla lalek? Tymi największymi, nie zawierającymi zupełnie małych elementów, mogą się bawić nawet 2-latki, natomiast wyposażony w miniaturowe gadżety domek Barbie lepiej kupić dziewczynce, która ukończyła już wiek przynajmniej 3 lat. Górny wiek dziecka nie gra roli ? w końcu, jak już wspomniano, domki dla lalek kupują nawet dorośli, choć zapewne w innych celach.

Na co zwracać uwagę przed zakupem?

- Przede wszystkim musimy sobie zdać sprawę z rozmiarów domku. Największe z nich zajmują sporo miejsca w pokoju i choć to właśnie często stanowi o ich atrakcyjności, nie do każdego pokoju zdołamy je zmieścić. Dlatego warto zawczasu przygotować miejsce na domek, dokładnie je wymierzyć i przyjrzeć się podawanym przez sprzedawcę wymiarom, aby na koniec nie okazało się, że brakuje centymetra czy dwóch, by zmieścić domek pomiędzy łóżeczkiem a szafką. Jest jednak duża szansa, że inny model da się wpasować w przestrzeń, którą dysponujemy w mieszkaniu.

- Pomyślmy, jakimi lalkami najchętniej bawi się dziecko, jakie już ma, a jakie będzie należało dokupić do domku. By spełniał on swoje zadanie, lalki muszą się w nim mieścić i być dopasowane do mebelków, jakie będą w nim ustawiane.

- Zwróćmy uwagę na wyposażenie, zarówno to ruchome, jak i to zintegrowane z domkiem. Warto się zorientować, czy jest wystarczające, czy trzeba będzie kupić sprzęty osobno, a także czy do już posiadanych elementów da się sukcesywnie dokupować kolejne ? a może być ich mnóstwo: krzesła, stoły, kanapy, szafy, sprzęty AGD... Ale równie istotne dla potrzeb zabawy jest, czy domek ma dodatkowe funkcje ? windy, schody, otwierane okna, balkony albo sprzęt działający na prąd. Pilnujmy też, by luźne elementy wyposażenia były odpowiednio dobrane pod wiek dziecka ? np. żeby nie były zbyt łatwe do połknięcia przez maluchy. Dobrym pomysłem jest też wyposażenie domku (i samych lalek) w gadżety związane z własnymi zainteresowaniami czy aktywnościami dziecka.

- Materiał, z jakiego zbudowany jest domek ? a może nim być drewno, plastik czy karton ? jest istotny przede wszystkim z dwóch powodów. Pierwszym jest cena (domki z kartonu są przeważnie najtańsze, a najdroższe ? z drewna), drugim zaś trwałość. Im młodsze dziecko, tym mniej ostrożnie obchodzi się z zabawkami, dlatego dla małych dzieci lepszy będzie domek z tworzywa sztucznego, jako najbardziej wytrzymałego materiału, względnie tradycyjny, drewniany domek dla lalek, który też trudniej uszkodzić.

- Jeśli musimy przetransportować domek, a nie dysponujemy odpowiednio dużym samochodem, najlepiej będzie kupić domek w częściach, który można przewieźć lub przesłać w stosunkowo niewielkiej paczce i złożyć na miejscu, albo dom nadający się do przenoszenia (np. z wygodnym, przeznaczonym do tego uchwytem bądź z elementami składanymi).