Foteliki samochodowe - jak podróżować bezpiecznie?

Jeszcze raptem dwa pokolenia temu używanie akcesoriów samochodowych, jakim są foteliki dla dziecka, nie spędzało rodzicom snu z powiek. Dziś uważamy foteliki samochodowe za sprzęt niezbędny, zwłaszcza dla bezpieczeństwa dzieci.

Przepisy prawa o ruchu drogowym stanowią obecnie, że dziecko o wzroście mniejszym niż 150 cm musi być przewożone samochodem w foteliku. Dawniej obowiązek jazdy w foteliku uzależniany był alternatywnie od wzrostu lub ukończenia 12 lat. Teraz wymóg uzyskania odpowiedniego wzrostu znika dopiero, gdy dziecko przestaje być dzieckiem, czyli do pełnoletniości. Oczywiście, są też wyjątki ? kiedy ze względu na wagę i wzrost dziecka nie daje się dobrać odpowiedniego fotelika, kiedy istnieją potwierdzone zaświadczeniem lekarskim przeciwwskazania do przewożenia dziecka w fotelikach lub np. w trakcie przejazdów taksówką, karetką czy radiowozem dozwolony jest transport dziecka mierzącego co najmniej 135 cm na tylnym siedzeniu bez fotelika, ale zapiętego pasem bezpieczeństwa. Podobnym wyjątkiem jest sytuacja, gdy przewożonych jest troje dzieci, ale na tylnym siedzeniu nie mieszczą się trzy foteliki samochodowe obok siebie. Ustawa bezwzględnie zakazuje natomiast przewożenia dzieci młodszych niż 3 lata w samochodach nieposiadających pasów. Zakazany jest też przewóz dzieci o wzroście poniżej 150 cm na przednim siedzeniu bez fotelika samochodowego, jak również jego jazda w foteliku zamontowanym tyłem do kierunku jazdy w aucie wyposażonym w aktywną poduszkę powietrzną po stronie pasażera. Za przewożenie dzieci bez fotelika samochodowego lub inne naruszenie związanych z tym przepisów (np. nieprawidłowo przymocowany fotelik) grozi mandat do 150 zł i 6 punktów karnych. W fotelik samochodowy trzeba się więc po prostu zaopatrzyć.

Czy warto kupować używane foteliki samochodowe?

Niektórzy, szczególnie niezbyt zamożni rodzice decydują się często na zakup fotelika samochodowego z drugiej ręki. Ich cena pozwala na ? nieraz wątpliwą ? oszczędność pieniędzy, ale zdrowie i życie dzieci nie jest akurat tym, na czym powinniśmy oszczędzać. Nigdy nie możemy mieć pewności, czy używane foteliki są w pełni sprawne. Należy bowiem mieć na uwadze, że fotelik dla dziecka, który brał udział w kolizji drogowej może mieć niewidoczne uszkodzenia, jak mikropęknięcia i czy inne nadwyrężenia istotnych dla bezpieczeństwa elementów. Sam materiał, z jakiego wykonano fotelik samochodowy mógł ponadto stracić z czasem swoje właściwości, zaś starsze modele mogą nie być wyposażone we współcześnie uznawane za standardowe zabezpieczenia. Wszystko to może wpłyną na trwałość sprzętu i bezpieczeństwo dziecka, w sytuacji krytycznej skutkując konsekwencjami, które sprawią, że będziemy żałować wcześniejszych oszczędności. W mniej pesymistycznym wariancie, fotelik może się zaś po prostu popsuć, co zmusi nas do ponownego wydatku. Starsze foteliki samochodowe nie mają ponadto aktualnych certyfikatów i np. na terenie UE ich używanie może być niezgodne z prawem. Przeciwko używanym fotelikom przemawiają też względy higieniczne.

Fotelik musi być dostosowany do dziecka

Fotelik samochodowy musi być dostosowany do budowy ciała dziecka, po to przede wszystkim, by było w nim możliwie najbezpieczniejsze, by było mu wygodnie, a dzięki temu łatwiej znosiło podróże oraz ze ogólnych względów zdrowotnych ? nieprawidłowa pozycja przyjmowana notorycznie w foteliku sprzyja powstawaniu i utrwalaniu się wad postawy. Siedzisko musi więc być dostosowane do aktualnego stadium rozwoju dziecka ? jego umiejętności motorycznych, wzrostu i wagi. Dla uproszczenia przyjęto w klasyfikacji fotelików samochodowych kryterium wagowe ? waga bowiem przeważnie idzie w parze ze wzrostem i budową ciała. Producenci przewidują zatem różne rodzaje fotelików dla dzieci w odpowiednich przedziałach wagowych. Foteliki samochodowe dzieli się standardowo na grupy ? zależnie od stopnia szczegółowości, grup tych może być mniej lub więcej (w podstawowych grupach zdarzają się podziały wewnętrzne), sporo jest też na rynku bardziej uniwersalnych fotelików samochodowych, które spełniają wymogi kilku grup jednocześnie. By nie komplikować nadmiernie tematu, ograniczmy się do najprostszego podziału:

• grupa 0 ? foteliki samochodowe dla dzieci o wadze do 10 kg,
• grupa 0+ ? foteliki samochodowe dla dzieci ważących nie więcej niż 13 kg,
• grupa I - foteliki samochodowe dla dzieci o wadze pomiędzy 9 a 18 kg,
• grupa II ? foteliki samochodowe dla dzieci o wadze w zakresie 15-25 kg,
• grupa III ? foteliki samochodowe dla dzieci od 22 do 36 kg.

Fotelik powinien być dostosowany do samochodu

Przed zakupem należy zwrócić uwagę na to, w jaki sposób fotelik dla dzieci jest montowany i sprawdzić, czy nasz samochód jest odpowiednio do danej metody montażu przystosowany. Najsolidniejsze samochodowe foteliki dla dzieci można przymocować do siedzenia przy pomocy systemu ISOFIX, czyli specjalnych uchwytów, wpinanych w zaczepy umieszczone między siedzeniem samochodu a jego oparciem. Jest to standard w obecnie produkowanych samochodach, jednak starsze typy mogą ich nie mieć, należy więc w takim przypadku wybrać fotelik mocowany pasami bezpieczeństwa. Większość samochodów nie jest też wyposażona w zaczepy ISOFIX za środkowym siedzeniem tylnej kanapy. To siedzenie często też nie ma trzypunktowych pasów bezpieczeństwa, a jedynie pas biodrowy ? nie nadaje się więc do montażu fotelików, mimo że jest to najbardziej wskazane miejsce dla niego (tu stosunkowo najłatwiej unikną skutków zderzenia bocznego).

Jak instalować foteliki w aucie?

Jeśli nie da się na środkowej części tylnej kanapy, najlepiej zamontować fotelik dla dziecka z prawej strony ? łatwiej włożyć i wyją z niego dziecko podczas postoju przy chodniku lub na poboczu drogi oraz widzieć, co się dzieje w foteliku z siedzenia kierowcy, za pomocą lusterka. Jeśli dzieci jest dwoje, drugi fotelik instaluje się za fotelem kierowcy. Jeśli dziecko potrzebuje bezpośredniego kontaktu z rodzicem - kierowcą podczas jazdy, możliwe jest przewożenie dziecka także na przednim siedzeniu pasażera, pod warunkiem jednak, że na tym miejscu nie ma poduszki powietrznej ? w przypadku małego dziecka jej wybuch może bowiem doprowadzić do poważnych urazów, zamiast chronić.

Jeśli fotelik nie jest zaopatrzony w system ISOFIX i wpina się go jedynie w pas bezpieczeństwa, przydatnym dodatkiem może być specjalna stopa stabilizująca, którą można zaprzeć o podłogę auta. Bez względu na system mocowania, należy dopilnować, by po zamontowaniu fotelika nie występowały żadne luzy ? fotelik dla dziecka powinien tkwić na siedzeniu na sztywno.

Dla młodszych dzieci korzystniejsza jest podczas podróży pozycja tyłem do kierunku jazdy. Dziecko mniej jest wówczas narażone na przeciążenia podczas hamowania i mniejsze jest ryzyko urazów szyi i głowy. Również podczas wypadków ciężar ciała dziecka rozkłada się lepiej na oparciu takich fotelików. Istnieją też komfortowe foteliki z obrotowym siedziskiem, które umożliwiają przewóz dziecka w różnych pozycjach. Zaleca się, by dzieci jeździły w fotelikach tyłem do kierunku jazdy nawet do czwartego roku życia. W późniejszym wieku jednak wygodniej będzie dziecku ? także ze względu na zwiększające się rozmiary fotelików samochodowych ? podróżować przodem do kierunku jazdy. Niektóre foteliki ?rosną? też razem z dzieckiem ? dzięki regulacji wysokości oparcia czy też możliwości stopniowego demontażu niektórych części, można je dostosować do zmieniających się wymiarów dziecka, bez potrzeby kupowania nowego fotelika na każdy etap wiekowy.

Montowanie fotelika nie zawsze jest proste i zależnie od modelu wymaga mniejszej lub większej wprawy, jednak producenci starają się zazwyczaj, by ich rozwiązania były ergonomiczne, szybko więc nabywa się stosownych umiejętności.

Na co zwracać uwagę przy zakupie fotelika?

Warto przyjrzeć się rozmaitym cechom fotelika przed decyzją ? zarówno wyżej wymienionym, jak innym jego właściwościom. Wśród nich można wymienić takie, jak:

• wielkość fotelika dostosowana do ciała dziecka (przeznaczenie dla właściwej grupy wagowej),
• dopasowanie fotelika do posiadanego auta i odpowiedni sposób montażu,
• własne pasy bezpieczeństwa fotelika ? mogą być trzy- lub pięciopunktowe,
• ochrona boczna ? wzmocnione i rozbudowane osłony z boku, chroniące przede wszystkim głowę,
• regulacja zagłówka,
• certyfikaty bezpieczeństwa, np. ECE R44/04.

Poza tym nie zaszkodzi przyjrzeć się innym jeszcze właściwościom fotelików samochodowych, które mogą wpływać na ich komfort użytkowania:

• wygoda wyściółki,
• łatwość jej czyszczenia,
• dodatkowe funkcjonalności i akcesoria ? np. obrotowe siedzisko, wkładka dla niemowlęcia, zdejmowane obicie albo schowki czy wysuwane pojemniki,
• estetyka i jakość wykonania - nie zapominajmy, że foteliki powinny nam się również podobać i służyć nam bez problemów.